Nöbet Nedir?  

Beyin hücrelerinin yani nöronların anormal, artmış aktiviteleri sonucu, kişinin bilincinde ve hareketlerinde görülen değişikliklerdir. Nöbetler, ataklar halinde gelir. Atak aralarında, hastada belirti görülmez.  

Epilepsi nedir?  

Beyin hücreleri, doğuştan gelen özellikler (Genetik nedenler) veya sonradan olan hasarlanmalar sonucu, kendi başına, kolayca anormal elektriksel aktivite oluşturur hale gelebilirler. Artmış elektriksel aktivite nöbetlere yol açar. Nöbetlerin tekrarlayıcı bir hal aldığı beyin hastalığına EPİLEPSİ denir.  

Epilepsi ne kadar sık görülür?  

Tüm toplumda görülme sıklığı bin kişide beştir. Çocukluk çağında epilepsi daha sık görülür. Her 100 çocuktan birisinde epilepsi vardır. 

Epilepsi neden olur ?  

Çocukluk çağında görülen bazı epilepsiler, aileden kalıtılan, genetik geçişli epilepsilerdir. Diğerlerinde, beyinde herhangi bir şekilde hasara yol açan nedenlere ( menenjit, beyin kanaması, doğumda beynin oksijensiz kalması, kafa travması, beyin tümörü gibi) bağlı olarak epilepsi gelişir.  

Nöbet belirtileri nelerdir?  

Nöbetler çok çeşitli olup, belirtiler, her hastada aynı değildir. Bazı nöbetlerde, hastanın bilinç durumu bozulur, hasta nöbet sırasında olanları hatırlamaz. Bazı nöbetlerde, yüz, kol ve bacaklarda, istem dışı kasılma veya titreme hareketleri görülebilir. Gözlerde kırpma/bir noktaya sabit bakma, yalanma/ yutkunma gibi hareketler olabilir. Hastalar bazen idrar ve gaitalarını kaçırabilir.Bu özelliklerin iyi tanımlanması, hastadaki epilepsinin de daha doğru şekilde tanınmasını sağlar. Bazı nöbetler dalma şeklinde olur, hasta boş bir şekilde bakar, hareketsiz kalır, sorulara yanıt vermez. Dalma nöbeti bitince kaldığı yerden hareketlerine devam eder ve dalma anını hatırlamaz. 

Nöbetler beyne zarar verir mi?  

Çoğu nöbet, müdahele edilmese de,  5-7 dakika içinde kendiliğinden sonlanır. Genelde onbeş dakikadan kısa süren nöbetlerin, sık tekrar etmiyorsa, beyne zarar vermediği kabul edilir. Ancak bazı epilepsiler, sadece nöbete yol açmakla kalmaz, hastada ağır zihinsel ve davranışsal problemlere neden olur. Bu durumlar epileptik ensefalopati olarak değerlendirilir. 

Epilepsi tedavi edilebilir mi? 

Epilepsilerin %70-80’inde tedavi mümkündür. Tedavide farklı ilaçlar kullanılır. İlaç tedavisine yanıt vermeyen epilepsiler, dirençli epilepsi olarak tanımlanır. Bu durumlarda nörostimülasyonlar (vagal sinir uyarımı), cerrahi tedaviler gündeme gelir. Çocukluk çağı epilepsilerinin önemli bir bölümü, yaşa bağımlıdır. Belli bir yaştan sonra bu durum düzelir. 

Epilepsinin ilaçla tedavisinde neler önemlidir?  

Epilepside ilaç tedavisi, hasta, aile ve doktor arasında uyum ve güven gerektiren bir durumdur. İlacın veya ilaçların düzgün, aksatılmadan kullanılması çok önemlidir. İlacın aniden kesilmesi, dozların atlanması nöbet tekrarına yol açabilir. İlaç alındıktan sonra, hasta yarım saat içinde kusarsa doz tekrar edilmelidir. Doktorunuzla görüşmeden ilaç veya doz değiştirmek sakıncalıdır.   

Epilepside ilaç tedavisi ne kadar sürer?  

Tedavi süresi, her hasta için ayrı olarak değerlendirilmelidir. Bazı epilepsi türlerinde, hastanın ömür boyu ilaç kullanması gerekebilir. Genelde, tedavi altında, hasta iki yıldır nöbetsiz ise ve EEG bulguları düzelmişse ilaç kesimi düşünülür.  

Nöbet anında neler yapmalıyım?  

Sakin olun, hastayı bir yanına gelecek şekilde yatırınız. Bu pozisyon, hastanın tükrüğünü, varsa kusmuğunu yutmasını önleyecektir. Hastanın başının altına bir yastık veya elinizi hastanın zarar görmesini engelleyiniz. Hastanın yakasını ve varsa sıkı giysilerini gevşetin ve varsa gözlüğünü çıkarınız. Nöbet anında, hastanın neler yaptığını iyice gözlemleyin ve bunları doktorunuza anlatınız. Doktorunuz, nöbeti görebilirse, daha doğru karar verebilir. Mümkünse nöbeti, kamera ile kaydetmeniz çok yararlı olacaktır. Nöbet süresine dikkat ediniz.  Hasta kendisine gelene kadar yanından ayrılmayınız.  

Hastanın ağzını açmaya veya ağzına bir şey koymaya (İLAÇ, kaşık, parmak) ve hastanın hareketlerini durdurmaya, engellemeye çalışmayınız. Bu davranışlar hastanıza zarar verebilir.  

Eğer nöbet süresi 5 dakikayı geçerse, doktorunuz vermişse diazem fitili makat yolu ile yapabilirsiniz. Bu uygulamadan 10 dakika sonra, nöbet hala devam ediyorsa, hastayı en yakın sağlık kuruluşuna götürünüz. Diazem fitil, evde BİR KEZ uygulanmalıdır. Tekrar edilirse hastanın solunumunu durdurabilir.  

Hastanın nöbet geçirdiğini, izleyen doktorunuza bildiriniz.  

Bir epilepsi hastası yakını olarak başka nelere dikkat etmeliyim?  

Epilepsi uzun süreli bir hastalıktır. Bu yüzden, hastanın tek bir merkezde izlenmesi, tedavinin daha düzgün ve başarılı olmasını sağlar.  

Havale ilaçlarının kemik metabolizması üzerine olumsuz etkileri vardır. Çocuk ayrıca büyüme gösteren bir bireydir. Bu yüzden, epilepsi ilaçlarının yanı sıra, doktorunuzun önerdiği dozda D vitamini ve yiyecekler şeklinde kalsiyum desteği almayı ihmal etmeyiniz.  

Epilepsi hastaları sakin, düzenli bir hayat sürmelidir. Uykusuzluk, aşırı yorgunluk nöbetleri uyarabilir. Ebeveyn olarak aşırı korumacı tutumlar çocuğu olumsuz etkiler. Günlük yaşantısına olağan şekilde devam etmesi uygundur.  

Hastanın kafa travmasına yol açabilecek sporları yapması uygun değildir (boks, Uzakdoğu sporları, futbol gibi). Gelişme çağındaki her çocuk gibi, okul çağında ekran başında geçirilen süre geçirilen süre bir saati aşmamalıdır.Bazı nöbetler ışık uyaranla tetiklenebilir. Bu konuda doktorunuz sizi mutlaka uyaracaktır.